آقای وزیر در بخشی از سخنان خود گفت:‌ باید به هشت سال قبل برگردیم. محمود واعظی اظهار کرد: طی هفته‌های اخیر که در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بوده‌ام مشاهده کرده‌ام که کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی که در گذشته باحدود 500 تا 700 نفر فعالیت می‌کردند اکنون با کمتر از 100نفر در حال فعالیت هستند. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: تغییر شرایط کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی حوزه ICT متاثر از قوانین کشور است.

وی ادامه داد: وظیفه وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی اجرای قوانین کشور است که این قوانین بر فعالیت بخش خصوصی تاثیر می‌گذارد. وی گفت: در اینجا به تمام صنعتگران بخش خصوصی این قول را می‌دهم که از بخش خصوصی حمایت خواهیم کرد. واعظی گفت: در کنار حمایت دولت از بخش خصوصی باید این نکته را نیز عرض کنم که بخش خصوصی همواره از دولت انتظار حمایت داشته و دارد؛ اما آنچه را به خودشان مربوط است، با بی‌تفاوتی نگاه می‌کنند.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: برای مثال اپراتورها همه خصوصی هستند و در پروانه آنها قید شده که باید درصد قابل توجهی از فعالیت‌ها و تجهیزات‌شان را از بخش داخلی استفاده کنند. واعظی ادامه داد: اما ما کاری به این موضوع نداریم. وزارت ارتباطات دو رویکرد را در برنامه خواهد داشت. نخست اینکه آنجا كه مربوط به خودمان است شرایط را به قبل از هشت سال پیش بازگردانیم، همچنین از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی خواسته‌ایم که بر اپراتورها اعمال حاکمیت کنند و به گونه‌ای نظارت کند که هر آنچه در پروانه است، لحاظ کند. وی همچنین در بخشی از سخنان خود یادآور شد: در سال گذشته اپراتورهای تلفن ثابت و همراه از مردم 13هزار میلیارد تومان پول گرفتند؛ اما باید دید که چه میزان از این درآمد را صرف توسعه زیرساخت‌ها کردند.
 

طرح‌های بی‌سرانجام

بعد از ارائه این سخنان کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات صحبت‌های واعظی را مربوط به طرح‌هایی دانستند که در طول هشت سال گذشته با بودجه‌های کلان انجام شد؛ اما خروجی مناسبی برای فاوای کشور نداشته است. موبایل ملی، اینترنت ملی، بازی رایانه‌ای ملی، موتور جست‌وجوگر ملی، ‌گوگل ارث ملی، شبکه ملی اطلاعات، سیستم‌عامل ملی و چندین و چند ملی دیگر تمام خروجی‌هاي چند سال گذشته بود. حوزه فاوا در هشت سال گذشته شاهد پروژه‌هايي بود که نقش چنداني در توسعه زیرساخت فاوا نداشتند و سود و منفعتی برای فاوای ملی به ‌دنبال نياوردند. به‌طوری که حتی چندی پیش نیز یکی از معاونان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم لب به انتقاد گشوده و عنوان کرده است موتور جست‌وجوی ملی ساخته‌ایم، اما نتوانستیم جای گوگل را بگیریم. 

هشت سال پیش، اما فناوری اطلاعات و ارتباطات ایرانی شاهد طرحی بود با عنوان تکفا که مخفف عبارت برنامه «توسعه كاربردی فناوری اطلاعات و ارتباطات» بوده است. این طرح در تیرماه سال 1381 به تصویب هیات دولت رسید و به شکلی کلی در نظر داشت تا فناوری اطلاعات و ارتباطات را در تمام بخش‌هاي اقتصادی، سیاسی و اجتماعی نهادینه کند. از دولت و آموزش و بهداشت الکترونیکی گرفته تا تجارت و بانکداری الکترونیکی، اما با تغییر دولت و با روی کار آمدن دستگاه جدیدی در این بخش، تمام این برنامه‌ها متوقف و طرح‌هاي جدید ملی که در بالا به برخی از آنها اشاره شد، جای آنها را گرفت. ملی‌سازی در حوزه فاوا آنقدر ادامه یافت که مسوولان ذی‌ربط به یکباره یادشان افتاد که کشور در بخش فاوا به سند راهبردی  هم نیاز دارد. اما به‌رغم آنکه در کنار طرح‌هاي ملی که در چند سال گذشته بارها و بارها و از زبان سه وزیر اخیر فناوری اطلاعات و ارتباطات منتشر شده بود قرار بود سند راهبردی فناوری اطلاعات یا همان نقشه راه فاوا نیز با توجه به برآیندی از طرح‌هاي گذشته تاکنون نگارش و در اختیار مسوولان قرار گیرد، اما همچنان و بعد از گذشت هشت سال از این سند راهبردی خبری نیست. 
 

اکنون اما به نظرمی‌رسد که وزارت فاوا با استراتژی عقبگرد به هشت سال قبل می‌خواهد برنامه‌های منسجمی را برای این بخش در کشور پیاده‌سازی کند.  
 

تغییر رویکرد مدیریتی

اکنون به نظر می‌رسد که مسوولان این دوره به فکر اختراع کردن چرخ از نو نباشند. این بار آنها دریافته‌اند که موتور جست‌وجوی «یاحق» نمی‌تواند جایگزین «یاهو» شود. از سوی دیگر نباید گذاشت سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در بخش دیتاسنترها و شبکه‌های ارتباطی داخلی فقط خاک خورده یا تنها میزبان چند وزارتخانه و بانک داخلی باشند. حال نوبت به وزارت ‌آی سی تی و شرکت ارتباطات زیرساخت است که این بار با کاهش منطقی قیمت خود جلوی خروج ارز از کشور را گرفته و تامین‌کنندگان محتوای داخلی را ترغیب به استفاده از شبکه‌های داخلی کند. بر همین اساس محمد علی آریانیان معاون شرکت ارتباطات زیرساخت در گفت‌وگو با خبرگزاري فارس گفته است که می‌توان با گوگل و یاهو قرارداد بنویسیم تا یک کپی از سرور‌هایشان را در ایران راه‌اندازی و این اطلاعات را به روز کنند. این درحالی است که پیش از این حتی در برخی از مواقع نظرات غیرکارشناسانه‌ای مبنی بر فیلتر کردن خدمات این دو شرکت بزرگ در کشور داده می‌شد. 
 

معاون شرکت ارتباطات زیرساخت افزود: کار دیگري که می‌توانیم انجام دهیم این است که مانند کشورهای دیگر یک کپی از اطلاعات گوگل را در کشور خود بیاوریم و با گوگل هم قرارداد ببندیم که این اطلاعات را به روز کند. با این کار دیگر نیاز نیست که مردم با پهنای باند خارجی به کانادا بروند و برگردند. وی ادامه داد: کشورهای دیگر مانند دبی و ترکیه نیز این کار را انجام دادند و ما نیز در یک برهه زمانی در آیکان (موسسه جهانی ثبت دامنه‌ها) این پیشنهاد را مطرح کردیم و قرار شد به ما هم یک نسخه بدهند که به دلیل تحریم‌ها نشد. اکنون به نظر می‌رسد که مدیران ارشد در بخش‌های ارتباطی درک کرده‌اند که دیگر نیازی به اختراع مجدد فناوری‌های ساخته شده نیست. می‌توان به راحتی همانند بسیاری از کشورهای جهان حتی کشورهای عربی با شرکت‌های بزرگی همچون گوگل، یاهو یا حتی فیس‌بوک وارد مذاکره شد و آنها را دعوت به سرمایه‌گذاری کرد. به این ترتیب می‌توان انتظار داشت در آینده نه چندان دور ایران به شکل واقعی هاب ارتباطی منطقه شود و نه با ارائه و ساخت دیتاسنترهای مختلفی که با ارائه قیمت‌های گزاف باعث فراری شدن دیتاهای ایرانی به سمت مراکز خارجی می‌شوند.